Aromaterapia z użyciem olejku lawendowego

 

Aromaterapia, jako komplementarna metoda leczenia znana od czasów starożytnych, ponownie zyskuje coraz większą popularność w medycynie. Jednym z najczęściej używanych olejków eterycznych w terapii aromaterapeutycznej jest olejek lawendowy, zwłaszcza ten pozyskiwany z lawendy lekarskiej (Lavandula officinalis), zwanej też lawendą wąskolistną (Lavandula angustifolia). Wszechstronne właściwości terapeutyczne olejku lawendowego w połączeniu z relaksującym aromatem, czynią go idealnym kandydatem do zastosowania w terapii wielu dolegliwości zdrowotnych. W aromaterapii wykorzystuje się również inne, rzadsze gatunki lawendy o nieco odmiennych właściwościach , m.in.: występująca w głównie w Portugalii Lavandula stoechas subsp. luisieri (Rozeira).  Warto nadmienić, że do używania lawendy jako środka uspokajającego zachęcali już Święta Hildegarda von Bingen i Paracelsus. 

.

Skład i właściwości olejku lawendowego

 

Olejek lawendowy zawiera szereg związków chemicznych, w tym linalol, octan linalilu, limonen, 1,8-cyneol, α-pinen, β-pinen, Δ3-karen, α-terpinen, kwas rozmarynowy, borneol oraz kamforę, które odpowiadają za jego właściwości terapeutyczne oraz liczne substancje czynne: garbniki, kumaryny, fitosterole, flawonoidy, kwasy fenolowe i związki mineralne.  Linalol ma działanie uspokajające, a octan linalilu ma działanie analgetyczne, które wykorzystuje się m.in. w leczeniu oparzeń termicznych skóry. Wśród głównych właściwości leczniczych olejku lawendowego wymienia się przede wszystkim działanie relaksacyjne, uspokajające, nasenne, przeciwbólowe, przeciwzapalne oraz przeciwdrobnoustrojowe. Posiada on również silne właściwości antyoksydacyjne, pobudza wydzielanie żółci i działa rozkurczowo oraz moczopędnie. Znane jest również jego działanie hepatoprotekcyjne.

Sposoby zastosowania olejku lawendowego w aromaterapii:

 

Inhalacja parowa: dodanie kilku kropli olejku lawendowego do gorącej wody i wdychanie pary może przynieść ulgę w przypadku problemów z układem oddechowym oraz działać relaksująco.

 

Inhalacja sucha: olejek lawendowy można zastosować bezpośrednio bez rozcieńczenia na gorący ręcznik, gazik bawełniany lub szyszkę położoną na źrodle ciepła (np. kaloryfer) i cieszyć się unoszącym się zapachem

 

 

Masaż: rozcieńczony w oleju bazowym olejek lawendowy może być stosowany do masażu ciała, co pozwala na łatwiejsze wchłanianie przez skórę i działanie przeciwbólowe oraz relaksacyjne. Masaż z olejkiem lawendowym warto zastosować w bólach miesiączkowych, napięciach mięśniowych, wspomagająco przy zaburzeniach snu, oparzeniach słonecznych oraz w bólach porodowych.  2-5 kropli olejku lawendowego eterycznego należy połączyć z 10 ml oleju bazowego (np. jojoba, arganowy, ze słodkich migdałów, kokosowy).

 

Zastosowanie miejscowe (bez rozcieńczenia): w niewielkiej ilości (1 kropla) i na niewielkiej powierzchni,  po uprzednim sprawdzeniu reakcji nadwrażliwości, olejek można zastosować na drobne oparzenia skóry, otarcia naskórka oraz w leczeniu świądu związanego z ukąszeniami owadów. Historycznie gorący olej lawendowy był szeroko stosowany jako antyseptyk podczas amputacji i opatrywania ran żołnierzy na frontach I Wojny Światowej. 

 

Aromatyzacja pomieszczeń: wykorzystanie dyfuzora z olejkiem lawendowym pozwala na rozprowadzenie aromatu w pomieszczeniu, co może stworzyć relaksującą atmosferę i poprawić nastrój. Na marginesie warto wspomnieć o zastosowaniu olejku lawendowego w produkcji naturalnych repelentów na komary (tu widać znaczne różnice w badaniach, choć zwyczajowo stosujemy). 

 

Kąpiele aromaterapeutyczne: Dodanie kilku kropel olejku lawendowego do kąpieli z solą Epson może przynieść ulgę dla zmęczonych mięśni, a także zadziała relaksująco na cały organizm.

Istnieją pewne przesłanki, że stężenie olejku lawendowego w aromaterapii może wpływać na jego działanie, ale nie jest to do końca jednoznaczne i wymaga dalszych badań.

Co sugerują niektóre badania i obserwacje?

• Niskie stężenie: Wdychanie olejku lawendowego w niskim stężeniu (np. kilka kropli w dyfuzorze) jest powszechnie kojarzone z działaniem relaksującym, uspokajającym i nasennym. Może to być związane z wpływem lawendy na układ nerwowy, zmniejszeniem poziomu kortyzolu (hormonu stresu) i zwiększeniem produkcji melatoniny (hormonu snu).

• Wysokie stężenie: Niektóre badania sugerują, że wdychanie olejku lawendowego w wysokim stężeniu może mieć działanie pobudzające, zwiększać czujność i koncentrację. Może to być związane z obecnością w olejku lawendowym związków takich jak 1,8-cyneol, który ma właściwości stymulujące.

 

Ważne:

• Indywidualne reakcje: Reakcja na olejek lawendowy może być różna u różnych osób. Czynniki takie jak wiek, płeć, stan zdrowia, wrażliwość na zapachy mogą wpływać na to, jak organizm reaguje na olejek lawendowy.
• Jakość olejku: Skład chemiczny olejku lawendowego może się różnić w zależności od gatunku rośliny, metody uprawy i destylacji. To również może wpływać na jego działanie.
• Dalsze badania: Potrzebne są dalsze badania, aby jednoznacznie określić, jak stężenie olejku lawendowego wpływa na jego działanie i czy istnieje próg, powyżej którego działanie zmienia się z relaksującego na pobudzające.

 

Podsumowanie:

Istnieją pewne dowody na to, że stężenie olejku lawendowego w aromaterapii może wpływać na jego działanie, ale nie jest to jeszcze do końca potwierdzone. Jeśli chcesz wykorzystać olejek lawendowy do relaksacji, stosuj go w niskim stężeniu. Jeśli szukasz olejku o działaniu pobudzającym, rozważ inne opcje, np. olejek rozmarynowy lub miętowy.

Wnioski

 

Aromaterapia z użyciem olejku lawendowego stanowi skuteczne narzędzie w terapii pacjentów z różnymi dolegliwościami zdrowotnymi. Jego relaksujący i terapeutyczny aromat może przynieść ulgę w przypadku problemów związanych ze stresem, lękiem, bezsennością oraz bólem.

 

Jednakże, jak to zwykle bywa w aromaterapii praktycznej, w przypadku jakichkolwiek wątpliwości zaleca się  konsultację z  lekarzem, farmaceutą lub licencjonowanym aromaterapeutą klinicznym, aby formę i dawkowanie olejku do indywidualnych potrzeb pacjenta. 

 

Autor: lek. Ewa Koźmińska-Badr

lekarz rodzinny, fitoterapeuta